Czy wiesz, że miasto Split ma jeden z najlepiej zachowanych zabytków architektury rzymskiej na świecie? I to właśnie ten pomnik, pałac cesarza Dioklecjana, kolebka dzisiejszego Splitu, największego miasta Dalmacji i popularnego celu turystycznego dla podróżników z całego świata.

Ta monumentalna perła światowego dziedzictwa powstała, jako połączenie luksusowej willi – domku letniskowego i rzymskiego obozu wojskowego (castrum), podzielonych na cztery części dwiema głównymi ulicami. W tym schemacie południowa część Pałacu była przeznaczona na cesarza, jego mieszkanie i odpowiednie ceremonie państwowe i religijne, zaś północna na gwardię cesarską – wojsko, służbę, magazyny itp. Pałac Dioklecjana to prostokątna budowla (około 215 x 180 metrów) z czterema dużymi wieżami. Ponieważ pałac znajdował się 6 kilometrów od najbliższego dużego miasta (Salona), otoczony był 16 wałami obronnymi. Do pałacu prowadziły cztery wejścia, trzy od strony lądu i jedno od strony morza. Strona południowa zwrócona w stronę morza (która w czasach Dioklecjana została zalana przez morze) miała mniej otworów i drzwi niż strona wschodnia i zachodnia, które były podobne i bez dekoracji. Wejście północne, z podwójnymi drzwiami, było głównym wejściem do pałacu. Z dwóch głównych ulic (cardo i decumanus), cardo prowadziło na perystyl, monumentalną otwartą przestrzeń przed mieszkaniem cesarza. Po lewej stronie znajdowało się mauzoleum cesarza w miejscu dzisiejszej katedry św. Dujma, a po prawej stronie były trzy świątynie. Główną świątynią była Jowisz, która do dziś jest dobrze zachowana, a dwie pozostałe to Kibelin i Wenus. Pałac zbudowano z kamienia z Brača, a elementy dekoracyjne, takie jak sfinksy, marmur i rzeźbione dekoracje, sprowadzono z Egiptu, Włoch i Grecji.

Historia Katedry i Vestibulu

Prawdziwą ciekawostką historyczną jest fakt, że dzisiejsza Katedra św. Duje została zbudowana za panowania cesarza Dioklecjana. Początkowo nie był pomyślany jako kościół, ale jako grobowiec przyszłego cesarza. Cesarz wypędził wszystkich chrześcijan, którzy mieszkali w pobliżu Splitu. Większość z nich uciekła na pobliskie wyspy, a niektórzy zginęli. Jednym z nich był dzisiejszy męczennik i święty, św. Duje. Kilkaset lat po śmierci cesarza do Splitu wrócili chrześcijanie. Wyjęli cesarski sarkofag z budynku i zamiast tego umieścili sarkofag św. Duje, a budynek stał się kościołem. Zwiedzając katedrę, koniecznie odwiedź dzwonnicę, która została zbudowana w stylu gotyckim w XIV wieku.

Kolejnym kulturalno-historycznym „specjałem” Pałacu Dioklecjana jest Vestibul, hol apartamentu cesarza, który kiedyś miał wielką kopułę, a jeszcze pół wieku temu był zamieszkany. Vestibul do dziś wygląda fascynująco, a półkoliste wnęki z posągami i dużą kopułą w swoim pierwotnym blasku miały błyszczące mozaiki w kolorach. Były to piękne pokoje dla potężnego cesarza i jego świty.

Dzisiejsze bogate życie cesarskich piwnic

Piwnice Pałacu Dioklecjana to jedne z najlepiej zachowanych starożytnych kompleksów tego typu na świecie i to one w dużej mierze odpowiadają za to, że historyczne centrum Splitu zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w 1979 roku. W czasach rzymskich ich funkcją było podwyższenie pomieszczeń apartamentu cesarza na piętrze, ale były one również pomieszczeniami magazynowymi Pałacu. Będąc wiernymi konstrukcyjnie kopiami sal górnych, umożliwiają wierne odtworzenie wyglądu komnat cesarskich. We wczesnym średniowieczu część z nich była wykorzystywana jako mieszkania, a w jednej hali znaleziono fragmenty turnjačicy do produkcji oliwy i wina, które wciąż możemy zobaczyć w tym samym miejscu. Do sal na parterze wchodzi się przez Porta Aenea, od strony portu lub klatkę schodową z Perystylu, a Piwnice wciąż są pełne życia. Regularnie organizują wystawy malarstwa i rzeźby, spektakle teatralne, jarmarki, takie jak Międzynarodowy Festiwal Kwiatów, imprezy gastronomiczne i enologiczne oraz wiele innych wydarzeń społeczno-kulturalnych. Centralna sala, główna komunikacja z Rivy do Perystylu, to miejsce, w którym można kupić cenne pamiątki, a cała pozostała część Piwnicy jest otwarta na wycieczki jako jedna z największych atrakcji Splitu, często z Perystylem i synonimem Pałacu Dioklecjana.

Split – śródziemnomorski kwiat z pałacem w sercu

Na przestrzeni wieków mieszkańcy pałacu, a następnie mieszkańcy Splitu, dostosowywali te przestrzenie do swoich potrzeb, tak więc zabudowa wewnętrzna i zewnętrzne mury z wieżami znacznie zmieniły swój pierwotny wygląd, ale zarysy pałacu cesarskiego są nadal bardzo widoczne.

Pałac Dioklecjana jest prawdopodobnie jedynym zabytkiem kultury na świecie, w którym nadal mieszkają ludzie. Wszystkie te cenne i dobrze zachowane zabytki kultury, takie jak Perystyl, Mauzoleum Dioklecjana, Świątynia Jowisza i romański dom, świadczą o bogatej historii tej śródziemnomorskiej perły.

Niezależnie od celu Twojej podróży do Splitu, niezależnie od Twojej wiedzy historycznej i zainteresowania sztuką, Pałac Dioklecjana powinien być nieuniknioną atrakcją dla każdego odwiedzającego i punktem rozpoczęcia pełnego zwiedzania Splitu.

Split to wyjątkowe miasto pełne historii, kultury, żywotności, wydarzeń artystycznych i rozrywkowych – miasto, które ma w swoim sercu Pałac Cesarski i miasto, które zdecydowanie powinieneś umieścić na swojej liście życzeń na 2021 rok.

Zapraszamy do zapoznania się z naszą ofertą zakwaterowania w Splicie